Nekada davno, na teritoriji Panonske nizije nalazilo se Panonsko more. Međutim, tokom vremena, voda je prokrčila sebi put i otišla prema Crnom moru. Umesto mora, pojavila se velika Panonska nizija sa svojim rekama, jezerima i planinama.
Sa Karpata i Alpa potekao je veliki broj većih i manjih reka koje su svojim tokom uvećale bogatstvo naše nizije. Kada su Dunav i Sava konačno pronašli svoja korita, pojavilo se područje poznato kao Srem.
Upravo ova pokrajina je kroz vekove bila jedna od glavnih meta osvajanja zbog veoma povoljnog položaja.
Srem – geografija
Srem, oivičen Savom i Dunavom, predstavlja ravničarski kraj. Nekadašnje ostrvo u Panonskom moru pretvorilo se u svojevrsnu planinu koja je postala simbol Srema – Frušku goru. Ona predstavlja šumovitu oazu u beskrajnoj ravnici Srema.
Teritorija Srema poklapala se sa Sremskom županijom, koja je obuhvatala područja današnjih Županje i Vinkovaca u Hrvatskoj.
Srem u praistoriji
Podaci pokazuju da je Vojvodina bila naseljena i u neolitskom periodu. Naselja su se prirodno gradila blizu reka, konkretno u blizini Save i Dunava.
Odlučujući faktor za naseljavanje uz reke bila je dostupnost materijala za gradnju kuća poput trske i gline. Iliri su bili rasprostranjen narod na Balkanu, organizovani u plemenske saveze. Podaci pokazuju da su se u Srem nastanili u 3. milenijumu pre nove ere.
Da li ste znali? Postoje podaci da su u Sremu živeli praistorijski ljudi. Kada je sever Evrope bio prekriven ledom i snegom, u južne krajeve su se selile životinje poput dlakavog bizona, mamuta, divlje mačke i slično. Jedan primerak zuba od mamuta pronađen je prilikom izgradnje mosta preko Dunava kod Beške, na lokalitetu Kalakača, koji teritorijalno pripada Krčedinu. Primerak tog zuba nalazi se u muzeju u Sremskim Karlovcima.
Kelti u Sremu
Negde sredinom 3. veka pre nove ere pojavila su se mnogobrojna keltska plemena. Tu su se plemena oformila nakon pohoda od Galije do Male Azije. Sa Ilirima su sklopili pakt o nenapadanju, te su se njihova naselja međusobno mešala.
Do sada proverene lokacije gde su se nalazili Kelti u Sremu uključuju Krčedin, Baradince, Ledince, Varadin, Bršadin, Sremsku Mitrovicu, Tordince…
Kelti su naseljavali ovo područje najviše zbog priprema za pohod na Grčku, koji se kasnije pokazao kao greška, zbog čega su kao gubitnici nestali sa ovog područja.
Srem i Rimsko carstvo
Dok su Iliri opstali u Sremu, za razliku od Kelta koje su ispratili, 30. godine pre nove ere dočekali su Rimljane. Međutim, za razliku od Kelta, Iliri nisu bili u dobrim odnosima sa Rimljanima. Ubrzo su podigli ustanak, koji je za Rimljane predstavljao veliki problem i koji su jedva uspeli da uguše tek 40 godina kasnije.
Rimljani su Srem koristili za odbranu od varvara, te su pravili utvrđenja koristeći sve prirodne granice koje Srem poseduje, a to su njegove reke i Fruška gora.
Rimljani su oformili važne puteve koji su spajali sve značajne gradove i naselja. Jedan od glavnih puteva bio je na relaciji Kusium (Petrovaradin) – Akuminkum (Slankamen) – Ritium (Surduk) – Taurunum (Zemun) – Singidunum (Beograd) – Sirmium (Sremska Mitrovica). Sirmium je bio najznačajniji grad Rimskog carstva, a takođe i za Srem jer je po njemu dobio ime.
Da li ste znali? Najpoznatiji rimski imperatori koji su rođeni u Sremu su: Trajan Decije (Martinci), Aurelijan, Gracijan, Hostilijan, Klaudije Gotski, Kvintil, Konstancije II, Prob (Sremska Mitrovica) i Maksimijan.
Kako je to izgledalo u srednjem veku
Od srednjeg veka pa nadalje, Srem je mnogo puta bio osvajan i menjao svoje granice. Nakon što je bio deo Bugarskog carstva, Srem dospeva pod vladavinu Sermona, vazala cara Samuila.
Kada je Vizantija porazila Samuilovo carstvo, Sermon je ubijen a na teritoriji Srema je formirana nova pokrajina pod nazivom Tema Sirmijum.
U 12. veku se na ovoj teritoriji uspostavlja ugarska vlast u okviru koje se formiraju dve županije: Sremska na istoku i Bukovska na zapadu. Između 1282. i 1316. godine Srem je podrazumevao dve teritorije Gornji Srem (onaj koji danas znamo) i Donji Srem (današnja Mačva) poznatiji i kao Dragutinova Sremska kraljevina.
Nakon smrti kralja Stefana Dragutina i njegovog prestolonaslednika kralja Vladislava II, Turci osvajaju ovaj predeo.
Novi vek
Do 1538. godine, ceo Srem je došao pod osmansku vladavinu. Tokom ove vladavine, na teritoriji Srema je postojao Sremski sandžak koji je obuhvatao nekoliko nahija među kojima su se nalazili Mitrovica, Irig, Srem, itd.
Nakon uspostavljanja austrijske vlasti, što se dogodilo između 1699. i 1718. godine, Srem je postao deo Kraljevine Slavonije koja se kasnije spaja sa Kraljevinom Hrvatskom, koja je u okviru Kraljevine Ugarske.
Srem je tada podeljen na Sremsku županiju na severu i Vojnu granicu na jugu i istoku. 1882. se ukida Vojna granica te se i to područje uključuje u sastav Sremske županije.
Srem za vreme svetskih ratova
Sudbinu ovog područja je mahom diktirala politika. Po završetku Prvog svetskog rata, Srem postaje deo Kraljevstva Srba, Hrvata i Slovenaca. 1939. godine, formiranjem Banovine Hrvatske, delovi Srema ulaze u njen sastav.
U Drugom svetskom ratu Srem je bio jedno od glavnih žarišta u Vojvodini, a kasnije ulazi i u sastav Autonomne Pokrajine Vojvodine. Zapadni deo Srema je ušao u sastav Hrvatske, a jugoistočni deo zajedno sa Zemunom u sastav uže Srbije.
